Beschreibung

Güvenilmez anlatıcı yazardan kurmacaða doðal bir köprünün aktarımdır. Anlatının içinde ya doðrudan anlatıcının algı, ön yargı veya biliþsel sınırlamalarını ele ortaya çıkar ya da metnin kurgusal yapısından kaynaklanan bilinçli bir strateji olarak kullanılır. Ama güvenilmez anlatıcı, yalnızca bir teknik deðil, yani sırf edebiyatın insan zihni, algı, hafıza ve toplumsal dinamiklerle kurduðu iliþkiye dair derin bir sorgulamadır.
Aytaç Ören Kurmaca'da Güvenilmez Anlatıcı kitabında önce güvenilmez anlatıcının kuramsal yönlerini ele alıyor. Sonra dört önemli edebi eserde kuramsal çerçeveye baðlı kalarak bu anlatım tekniðinin nasıl iþlediðine bakıyor. Tabii, güvenilmez anlatıcıyı yalnızca bir anlatı tekniði olarak deðil aynı zamanda kurmacanın gerçekleþmesi ve dilin gerçekliði ifade etme sistemi üzerinden kavramı sorgulayarak? Henry James'in anlatıcısı, sanrı ile gerçek arasındaki sınırları belirsizleþtirirken, Fitzgerald'ın anlatıcısı, okurun olayları nasıl deðerlendirmesi gerektiðine karıþan bilinçli bir süzgeç iþlevi görür. Salinger'ın anlatıcısı, bireysel kimlik, toplumsal yabancılaþma ve gençlik deneyimlerinin öznel doðası baðlamında güvenilmezliðini ortaya koyarken, Dostoyevski'nin anlatıcısı ise modern bireyin parçalanmıþ ruh hâlini ve gerçeklikle çeliþkili iliþkisini gözler önüne serer. Aslında her bir anlatıcının arkasında insanın doðasına dönük karanlık gerçekliklere tutulan bir ıþık olduðu da görülür.
Kurmaca'da Güvenilmez Anlatıcı James'ten Dostoyevski'ye, Fitzgerald'dan Salinger'a dört büyük eserde güvenilmez anlatıcının izini süren ufuk açıcı bir bakıþ?