Beschreibung

Þair veya yazarların, kendilerinden önce yaþamıþ ve eser vermiþ edebiyatçılarla, çaðdaþları olan sanatkârlar hakkındaki fikirleri, tespit veya deðerlendirmeleri her zaman ilgi çekici olmuþtur. Edebiyat araþtırmacısı, her ne kadar ilmî bir disiplin dairesinde, her türlü sözlü-yazılı kaynaða baþvurarak üzerinde çalıþtıðı eser veya þahsiyet hakkında birtakım sonuçlara varırsa da, bir sanatkârı en iyi, sanatın demirden leblebisini çiðnemiþ olan, eser vermenin güçlüðünü bilen, yaratmanın sancısını çeken þair veya yazarlar idrak ederler. Bu kiþilerin dikkatleri her zaman "doðru" veya "isabetli" deðilse de "ilgi çekici" olagelmiþtir. Bir þair ya da yazarın, eserini oluþtururken içinde bulunduðu "iþbâ" hâlini yaþamıþ ve sanatın sarp yollarından geçmiþ olan diðer bir edebiyatçının fikirleri, herhangi bir araþtırmacının hükümlerinden ister-istemez farklı olur. Bu, bir þehri dıþından görmekle içinde yaþamıþ olmanın farkı gibidir.

Özellikle þairlerin pek çoðunun kendi þiirini çoðu zaman üstün bulmaları ve her sanatkârda az veya çok bulunan enaniyet duygusu dolayısıyla kimi zaman objektifliðin yitirildiði görülürse de bu, okuyucuyu orijinal ve benzersiz diðer hükümlerden mahrum etmemelidir. Türk edebiyatında, kendisi de þair olan bazı þahsiyetlerin kaleme aldıkları þuara tezkirelerinde karþımıza çıkan orijinal deðerlendirmeler, yine Tanzimat sonrası Türk edebiyatında Namık Kemal ve Ziya Paþa'dan baþlayarak artan (þairlerin) tenkit faaliyetleri bu hükmümüzü destekler mahiyettedir. Recaizade Mahmut Ekrem, Muallim Naci, Menemenlizade Mehmed Tahir, Tevfik Fikret, Cenab Þehabeddin, daha yakın dönemde Yahya Kemal ve Ahmet Hamdi Tanpınar edebî eser sahibi olan ama aynı zamanda tenkidî eserler veren þahsiyetlerin ilk akla gelenlerindendir. Devrinin en renkli, etkili simalarından birisi olan Süleyman Nazif de manzum ve mensur pek çok eser kaleme almıþ, bunun yanında, hem kendi devrinden önce yaþamıþ þair ve nâsirlerin, hem de çaðdaþı edebiyatçıların eserleri hakkında çeþitli hacimlerde yazı ve kitaplar bırakmıþ birisidir.