Beschreibung

İnsanoðlu, etkileþime geçtiði eþyanın/nesnelerin nasıl davrandıklarını ve hangi þartlara göre tepki gösterdiklerini deðil, doðrudan eþyanın kendisinin, eþyadaki oluþ ve bozuluþun ve ezelden ebede doðru akıþın mahiyetini anlamak için durup düþünmeye baþladıðı zaman, en temel hareket noktası olarak karþısında varlıðı bulur. Bu anlama sürecinde o, önce varlıðın ne olmadıðını idrak eder, sonra da yok olduðunu iddia edemediði þeyleri tasnif eder. Bunlardan bazılarının zorunlu, bazılarınınsa mümkün olabileceðine kanaat getirir. Varlıðı zorunlu olan, varlıðı mümkün olanın kaynaðı ve nedenidir bu nedenle zorunlu olan mümkün olandan üstündür. Bütün mümkün varlıklar her an, her zerresiyle zorunlu varlıða muhtaçtır. O halde, bütünüyle mümkün varlıklar âlemi, zorunlu varlıða meyletmeli ve ona râm olmalıdır. Varlıklar arasındaki böyle bir ayrım, âbid ve mabûd (tapan ve tapınılan) ikiliðine imkan vermesinin yanı sıra dinin temellendirilmesine de saðlam bir zemin oluþturur. İþte İslâm düþünce geleneklerinde varlıðın ne olduðu hususunda yapılan tasnif ve taksimler üzerinde sürgit yürütülen aklî sorgulamalar, mevcutlar arasında böyle bir ayrıþmanın kaçınılmaz gerçekliðini ortaya çıkarmıþtır. İslâm düþüncesinin teorik konularını inceleyen kelâm, felsefe ve tasavvuf disiplinleri arasındaki klasik tartıþmaların amacı varlıklar arasındaki bu ayrıþmanın en makul izahını sunabilmektir. Eser, teorik, çok katmanlı ve çok yönlü bu tartıþmaların anlaþılmasına mütevazı bir katkı sunmayı amaçlamaktadır.