Beschreibung

Felsefe bizde nevzuhur bir ilim olsaydı ıstılahlarını ( terimlerini) vaz etmek o kadar müþkil bir iþ olmaz; birkaç muallimin her kelimeye karþılık bulmakta ittifak ederek talebe arasında
neþr u tamim etmeleri kafi gelirdi. Fakat iþin nazik ciheti, felsefenin sadece garbı bilenlerimize meçhul olduðu halde ´ ulum- ı arabiye ´ denilen ilimlerle iþtigal edenlerimizce - medrese dersleri meyanında- bu asra kadar intikal etmiþ epeyce parlak bir mazisinin olması ve her iki tarafın birdiðerinden haberdar olmaksızın çalıþmasından dolayı ileride içinden çıkılmaz kargaþalıklara yol açılmak korkusudur.

Hala dipdiri olarak ve ıslahatları Kelam ilmine gereði gibi karıþmıþ olan kadim felsefemizin baþka bir þekle dönüþtürülmesinden ibaret olan yeni felsefe ıstılahlarını geliþigüzel vaz etmek, ansızın mazi ile ve hatta hal ile alakayı kesmek ve þahsiyetimizi ikiye bölmek gibi marazi bir haletin doðmasına sebep olmak demektir. Mesela, ´ ilim´ meselesini þark felsefesi ile Kelam ilminde öteden beri yaþayıp bize kadar intikal etmiþ ıstılahlar ile mevzubahis edip dururken bugünkü filozofların yine bu meseledeki muhtelif görüþlerini beyan için baþka bir ıstılahı alet etmek anlaþamamazlıða sebep olacaðı gibi ilim tarihini de altüst eder. O halde bugün bizim yeni felsefe için yapacaðımız þey - bittabi müstaðni olamayacaðımız- yeni ıstılahlar vaz´ ından ziyade kadimlerini keþfetmektedir.

Binaenaleyh bir mevzuya ait Fransızca bir ıstılahın karþılıðını ararken; 1. Daima o mebhasin bizdeki þekline de bakmak ve kadimden beri bizde ne gibi lafızların ıstılah olduðuna dikkatle göz atmak ve iki taraftaki manalar denk ise eski tabiri tereddütsüz kabul etmek, 2. Arada bir fark nasıl olmuþ ise o farkı gözeterek yine mevzuya münasip cüzi deðiþiklikler ile iþi halletmek lazımdır. Bu ise hayli tetebbu ve meþakkate mal olacak uzun bir cehdin mahsulü olabilir.
Babanzade Ahmet Naim, 1915