Beschreibung

Kürtçede dil ve edebiyat çalıþmaları erken bir dönemde baþlamıþ olsa da Zazaca (Kirmancî, Dimilî, Kirdî), ilk yazılı metinlerini ancak 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın baþında vermeye baþlamıþtır. P. I. Lerch'in, 1857 yılında yayımladıðı tekstler dıþında, ilk telif eser 1899 yılında Mela Ehmedê Xasî tarafından verilmiþtir. Osman Esad Efendi, mevlidini 1903 yılında yazmıþ ama mevlit ancak 1933 yılında Þam'da basılmıþtır. 1947-1948 yılları arasında Þêx Muhemmedê Þêx Ensarî, Me'lumatê Dînîye adıyla bir fıkıh kitabı ve Raro Raþt adıyla bir akide kitabı yazmıþtır. 1960'lı yıllarda ise Þêx Selahadîn Beyatname adlı kitapçıðı/broþürü yazmıþtır. Zazacada uzunca bir süre klasik edebiyat alanında ürün verilmiþtir. İlk modern yazım örnekleri 1960 yıllarında yayımlanmıþ olan Roja Nû adlı dergide yayımlanmıþ olsa da 1979 yılında çıkan Tîrêj dergisi, Zazaca modern edebiyatın öncüsü olarak kabul edilebilir. Bu çalıþma, bahsedilen sürecin meyve-
lerinden biridir. Disiplinler arası olan bu çalıþmada Zazaca fonolojik olarak ince-
lenmiþ; Dêrsim (Tunceli), Sêwregi (Siverek) ve Çewlîg (Bingöl) aðızları karþılaþ-
tırımalı olarak analiz edilmiþtir. Zazaca konuþulan bölgelerden örneklem olarak seçilen bu üç aðız; sesler, seslerin özellikleri, vokal ve konsonant sesler, ses olayları ve ses olaylarına folklorik metinlerden örnekler, aynı sözcüðün sesletimi gibi özellikleri yönünden karþılaþtırılmıþtır.