Beschreibung

II. Abdülhamid'in kızı, babasının hatıratını ihtiva eden kitabında babasının; Bu milletin uðradıðı en büyük sıkıntı kaht-ı rical meselesidir, dediðini nakleder. Ki; o koca Sultan, sadrazam tayin etmek istemiþ, fakat devlet adamı sıfatını taþıyan bir kimseyi bulamamanın sıkıntısı ile Ah kaht-ı rical! diye inlemiþ. Eskiler adam kıtlıðını, özellikle de ülke yönetimine ehil adamların kıtlıðını Kaht-ı rical" diye adlandırmıþlar. Kaht-ı rical, Osmanlı'nın son döneminde dilimize yerleþmiþ bir deyim. Kaht; kıtlık, kuraklık ve kuraklıktan ötürü ürünlerin yetiþememesi, rical ise belli mevki sahibi anlamına geliyor. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügatta bu iki kelime bir arada Þmuteber adam kıtlıðı, anlamını taþıyor. Kaht-ı rical sorunu II. Abdülhamid'den evvel baþlamıþtı. Osmanlı son iki asrında hep bu sorunla karþı karþıya kaldı. O kadar ki, tarih sahnesinden silinmelerinin baþta gelen sebeplerinden biri budur, dense yanlıþ olmaz. Her þeyin parayla ölçüldüðü; makam ve rütbelerin insani deðerlerin önüne geçtiði; liyakatın deðil isimlerin, dostlukların ve adam kayırmanın; gurur, kibir, ihtiras, benlik, çekememezlik, bencillik duygularının öne çıktıðı bir toplumun çökmesinde nasıl bir gariplik aranabilir ki?
Bugün baktıðımızda bunlar ne kadar tanıdık geliyor deðil mi? Ufkumuzun sınırlarını geniþletebilmek için tarihin sayfalarına göz atmak belki fayda verir. Bu millet uzun zamandır hep bir kurtarıcı arayıþında. Ve Osmanlıyı bitiren olumsuzluklar hala yaþanıyor. Fenerle adam arayan filozof yani Diyojen'in Gerçek adamı aramak için gündüz fener yaktıðını herkes bilir. Fenerle ne aradıðını soranlara, onların dikkatini çekmiþ olmanın hazzıyla; Adam arıyorum, adam!" dermiþ. Yani demek ister ki; Sureta adam çok,(yani, þeklen insan çok) Fakat sirette adam yok. (yani, ahlaki ve manevi açıdan gerçek insan yok...)