Beschreibung

Almanya'da halen Bayreuth Üniversitesi Din Bilimleri bölümü öðretim üyesi, din tarihi, Türkiye'de din politikaları ve özellikle Alevilik üzerine çalıþmaları olan Doçent Markus Dressler bu kitabında, Aleviler ve Alevilik üzerine hâkim ve süregelen bilgi kalıplarını Þtarihselleþtirme" amacını güdüyor. Yazara göre Aleviliðin ve Alevilerin Þheteredoks" ama Müslüman olarak, Türk kültürü içinde ve bu kültürün bir öðesi görülmesi çok eski bir olgu deðildir. Bu olguya kaynaklık eden bilgi, Osmanlı'nın son yılları ile Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında çerçevesi çizilen, dinî ve etnik farklılıklara iliþkin yeni söylemlerin ortaya çıkması ve hepsinden önemlisi Türk ulusdevletinin temellerinin atılmasıyla yaratılmıþtır.?Alevi" terimi eski İslâmi metinlerde yer alırken, ÞAlevilik" terimine ancak II. Abdülhamid dönemindeki Osmanlı belgelerinde rastlanır ki, bu da bugünkü modern Aleviliðin çaðrıþtırdıðı kavramları içermekten çok uzaktı. Özellikle küçültücü, sapkın bir tanımlama olarak bugün de kullanılan Kızılbaþlık ve bazı belgelerde Alevi topluluklarından Þalevi cemiyet-i fesadiyesi" diye sözedilmesi bu erken dönemin anlayıþını da karakterize etmektedir. Ancak daha sonra Türk milliyetçiliðinin ulusdevlet inþasında ihtiyaç duyduðu bilgi oluþturulurken; Alevilik, Sünnilikten sapmıþ ama özünde heteredoks Türk Müslümanlıðı ile Türk kültür öðelerini barındıran bir oluþum olarak tanımlanmıþtır. Dressler'in bu kitabı, Alevi kimliði ile Alevilerin Türk milliyetçi siyasetine malzeme olmasının ilk dönemlerini ele alıyor. Özellikle Fuad Köprülü'nün İslâm içi farklılıkları kavramsallaþtırma tezleri, tarihyazımı, sosyoloji ve ulus-inþası arasındaki baðlar; bu anlamda Köprülü ile Ziya Gökalp arasındaki Þsimbiyotik iliþki" ve Türk Tarih Tezi'nden dinyazımına uzanan geniþ çerçeve, esere farklı bir içerik kazandırıyor.
Alevi çalıþmaları alanındaki ilk Þeleþtirel soykütüðü" olan Türk Aleviliðinin İnþası, din çalıþmaları alanında sıkça kullanılan Batılı kavramların, Batı dıþında dinî toplulukların temsili, akademik açıdan incelenmesi ve devlet katındaki yönetimi açısından yarattıðı etkilere dair olaðanüstü bir araþtırma ortaya koymaktadır. Dressler, Türkiye'deki ÞAlevilik" çalıþmaları için yeni bir standart belirlerken, aynı zamanda din çalıþmalarının metodolojisine de çok büyük bir katkı sunmaktadır. Prof. Dr. Ahmet T. Karamustafa, Maryland Üniversitesi