Beschreibung

Nûrü'l-Beyân, Kur'ân-ı Kerîm Tefsîrinin Türkçe Tercemesi adlı eser, Osmanlı'nın son dönem,
Cumhuriyet'in ise ilk tefsir/tercüme faaliyetlerinden birisi olarak yayınlamıþtır.
Hüseyin Kâzım, Nûrü'l-Beyân'ın yayınlanma gayesi olarak; bulunduðu dönemde hayatın gittikçe
hızlandıðını ve zorlaþtıðını, insanların Kur'an'ı okumak ve anlamak için yeteri kadar zaman
bulamadıkların belirtir. Bu durum dînî bilgilenme iþini iyice zorlaþtırmaktadır. Ayrıca
Trablusgarp (1911), Balkan (1912), Dünya Savaþı (1914) ve Milli Mücadele (1919) nedeniyle
süren uzun savaþ döneminde birçok yetkin insanın kaybından ve yeni insan yetiþtirmek için hızlı
bir model arayıþından bahseder. Kısa sürede büyük miktarda bilgi edinmek için kısaltılmıþ,
faydalı ve dönemin zihnine hitap eden, çalıþılması kolay, Türkler için Türkçe yazılmıþ bir Kur'an
tefsiri ihtiyacı vardır.
Sebülürreþad'da Eþref Edib ve dönemin Diyanet İþleri Baþkanı Rıfat (Börekçi), Nûrü'l-Beyân için
eleþtiriler kaleme almıþlardır. Kur'ân tercümesi, engin tefsir geleneðine vekâlet etmelidir. þeklinde düþünen Hüseyin Kâzım; çalıþmaya getirilen eleþtirilerin hakkaniyetsiz olduðunu
belirten bir dizi cevap yazmıþtır. Hatta beþ tefsiri özetledikleri bu çalıþmada, tefsirlerin yorumuna
katılmadıkları yerde, usullerinden taviz vererek bir tefsiri seçmiþler ve kendi görüþlerini de dipnot
olarak girmiþlerdir.
Hüseyin Kâzım Kadri, ekip olarak hazırladıkları Kur'ân-ı Kerîm tercümesinde amaçlarının edebî
deðeri yüksek bir metin ortaya koymak deðil, herkesin anlayabileceði bir düzeyde vahyin
anlamını olduðu gibi nakledecek tefsiri seçmek olarak vurgulamıþtır. Müþkülpesent ve
ayrıntılarda boðulan eleþtiriler Kur'ân-ı Kerîm'in anlaþılabilir olma gâyesini engellemektedir.
Hüseyin Kazım Kadri, metni kaleme alırken kendisinin din dilinin ifade konusunda eksik
olduðunu düþünerek, çalıþmayı Ayıntablı Mustafa Efendi'nin kaleme almasını saðlar. Bu çalıþma,
hem yazarın muhalif duruþu hem de dönemin tercüme tartıþmaları içerisinde çok farklı eleþtirilere
tabi tutulmuþtur. Ama hem çalıþmayı günümüz alfabesine aktaran Prof. Dr. Ömer Mahir Alper'in
yazdıðı önsöz okunduðunda hem de Nûrü'l-Beyân tetkik edildiðinde görülecektir ki; eleþtiri
sahiplerinin çoðu metni okumamıþ, kendi kabulleri üzerinden eseri ve müellifini yargılamıþlardır.
Vadi Yayınları olarak, tarihin tozlu rafları arasında gaip olmuþ bu eserin hâlâ önemini
koruduðunu düþünmekteyiz. Bu anlamda Nûrü'l-Beyân; Kur'ân-ı Kerîm'in Türkçe yazılmıþ kısa
ve muhtasar bir tefsiridir. Daha önce yazılmıþ tefsirlerin tercümesi olarak deðil; o tefsirlerin tercih
edilen yorumlarının yeniden derlenmesi ile ortaya çıkmıþtır. Tefsiri hazırlayanlar; klasik
tefsirlerin yorumlarına katılmasalar bile, sırf tefsirlerin özetini yakalama gayesi ile kendi
yorumlarını eklemek yerine klasik tefsirleri tercih etmiþlerdir. Nûrü'l-Beyân müellifleri Kur'ân-ı
Kerîm'i, modern ihtiyaçlara göre veya aydınlanmacı düþünsel çerçevede tefsir etmemiþlerdir.
Âyeti âyetle tefsir etme yolunu tercih eden bu çalıþma, Kur'ân-ı Kerîm'in bütünlüðünü gözeten
bir tercihle kaleme alınmıþtır.