Beschreibung

İlk Fransa daimî elçimiz Esseyit Ali Efendi 15 Mayıs 1797'de Marsilya'ya ayak basar. Marsilya'daki karantina süresini doldurduktan sonra 'Devrim'in yaralarını sarmakla meþgul' Direktuvar yönetimindeki Fransa'nın baþkenti Paris'e hareket eder. Marsilya'dan Paris'e her uðradıðı kentte törenlerle karþılanır, törenlerle uðurlanır. Paris'te yarattıðı etki ise inanılmazdır. Baþta kadınlar olmak üzere bütün Paris, Esseyit Ali Efendi'nin etkisi altında kalmıþ ve Osmanlı elçisi günün deyimiyle 'Paris'in Kralı' olmuþtur. Kadın modası deðiþmiþ, Paris'in en þık kadınları ya sultan ya odalık kıyafeti içinde elçinin gözüne girebilmek, gittiði eðlence yerleri ve tiyatrolarda yakınında olabilmek için çırpınmaktadırlar. Elçinin lütfen kabul ettiði Paris yüksek sosyetesinin ünlü kadınlarının isimleri gazetelerde liste olarak yayımlanmaktadır. Osmanlı elçisi 'Parisli âþıkların baþına bela' olmuþtur. Giderek þereflendireceðini haber verdiði eðlence yerlerinin bilet fiyatları hemen iki misli artar... Ama bu þaþaalı görüntüler bir süre sonra sönecek ve Paris semalarını yeni bir yıldız süsleyecektir:

General Bonaparte.

Napoléon Bonaparte ve onun bütün dönemlerin en hilekâr dıþiþleri bakanı Talleyrand, deneyimsiz Osmanlı elçisinin baþına çorap örecek, onu uyuturken Mısır'a asker çıkaracaklardır. Esseyit Ali Efendi'nin Fransa'dan düþmanlık beklenmemesi þeklindeki raporu ile Bonaparte'ın İskenderiye'ye asker çıkarttıðı haberi aynı gün İstanbul'a ulaþacak ve 3. Selim raporun üzerine kızgınlıkla 'Ne eþek herifmiþ!' diye yazmaktan kendini alamayacaktır.

Esseyit Ali Efendi'yi sonra, Paris'te 5 yıla yakın eziyetlerle dolu bir yarı mahpusluk, daha doðrusu 'siyasi rehinelik' hayatı bekleyecektir. Savaþın bitmesiyle barıþ anlaþmasında murahhas olarak ortaya çıkan bir þans ve Talleyrand'ın yeni bir oyunu ile bu þansın da kaybolması... Esseyit Ali Efendi baþarısız bir diplomat olarak 1802 Haziranı'nda İstanbul'a dönecektir.

Bu ilginç öykü, meslekten bir diplomat olan Maurice Herbette tarafından 1902'de kaleme alınmıþtır. Fransız kaynaklarına dayalı titiz, ayrıntılı ve olabildiðince objektif bir dille kaleme alınan kitap, konuyla ilgili önemli bir referans teþkil etmektedir. İþte bu önemli referansı, Esseyit Ali Efendi'nin olayları kendi açısından açıklayan 'Sefaretname'sini de dikkate alan kitabın mütercimi Erol Üyepazarcı'nın hazırladıðı açıklayıcı bir ön sözle birlikte okuyuculara sunuyoruz. Bu ön sözde Esseyit Ali Efendi'nin elçilikten sonraki yaþamı ve trajik sonunu da öðrenmek olanaðı bulunacaktır.