Beschreibung

'…faþizmi iþ baþında izleyelim; en baþtaki geliþmelerden, yarattıðı nihai felakete kadar ve toplumla oluþturduðu karmaþık etkileþim aðının içinde... Sıradan vatandaþlar ve faþizme yardım etmiþ ya da ona direnememiþ bütün politik, toplumsal, kültürel ve ekonomik güç sahipleri bu hikâyenin bir parçasıdır. İþimiz bittiðinde, faþizme uygun bir tanımı daha iyi verebiliriz belki.'

Faþizm iktidara geldiði ülkelerde de, iktidar adayı olamayıp yalnızca kitlesel mobilizasyon yarattıðı ülkelerde de benzer kuvvetli kriz durumlarını, sola karþı hassasiyetleri, 'yozlaþma ve çöküþ korkularını; milli ve kültürel kimliðin öne çıkarılmasını; asimile edilemeyen yabancıların milli kimliðe ve saðlam toplumsal düzene karþı oluþturdukları tehdidi ve bu sorunlarla baþa çıkmak için daha fazla otoriteye duyulan ihtiyaç' histerisini kullanmıþtır. Liberallerin tarif ettiði gibi yalnızca þansla iktidara gelmiþ, sadece haydut sömürüsünden ibaret bir ideoloji de deðildir. İdeolojik tutarlılık, liderin her zaman faþist ilkelere göre kararları vermesi, parti üyelerinin her konuda uzlaþmıþ olması da gerekmez.

'Faþizm ne kendi programının sorunsuz bir uygulamasından ne de pervasız bir fırsatçılıktan ibarettir.'

Robert Paxton, Faþizmin Anatomisi'nde faþist parti ve hareketleri İtalya ve Almanya baþta olmak üzere ele alıyor. Her ülkede çeþitli korku ve kriz durumlarına karþı teyakkuzda bulunan faþizmin 'birinci aþama'sıyla iktidara giden yolda siyasi merkezin, toplumun ve fikirler dünyasının faþizmin meþruiyetini tesis ettiði 'ikinci aþama' örnekleri ayırıyor ve faþizmi 'iþ baþında' ya da kenarda hazır beklerken tahlil ederek okurlarını uyarıyor: 'Ön uyarılara karþı hassaslaþırsak, gerçek bir faþizmi ortaya çıkma aþamasındayken fark edebilirz belki.'