Beschreibung

'Resmi anlatı, 1915'te olup biteni münhasıran Osmanlı İmparatorluðu baðlamına ait göstererek İmparatorluk ile Cumhuriyet arasında kesin bir kopuþ olduðunu varsayar. Dolayısıyla 1915 ile ‘yeni bir baþlangıç' olan Cumhuriyet dönemi arasında siyasi ve hukuki bað kurulamayacaðını savunur. Özellikle ulusalcı perspektiften yapılan yorumlar, muasır medeniyet ile eþ görülen Cumhuriyet projesinin Ermeni iddiaları ile ‘lekelenmesini' önlemeye çalıþır. Resmi anlatının bir diðer iddiası ise 1915'in 1980'lerin ilk yıllarında yoðunlaþan ASALA saldırılarından önce sivil ve askeri bürokrasinin gündemine gelmediði; bu konuda devletin yeni düzenlemelere ihtiyaç duymadıðıdır. Böylece resmi söylem, uzun süre baþarıyla sürdürülen suskunluk politikasını tarihsel gerçeðin yok sayılması için zemin olarak kullanmaya devam eder.'

Ermeni Soykırımı sadece Osmanlı'nın son dönemini ve Cumhuriyet'in kuruluþunu etkilemekle kalmadı, Türkiye'deki 'devlet aklı'nın biçimleniþinde de önemli bir rol oynadı. Tehcir trajedisi sonrasında devlete önemli bir gündem dayatmıþtı. Kurbanların taleplerine verilecek yanıttan, faillerin nasıl konumlandırılacaðına ve facianın nasıl anlatılacaðına iliþkin bir dizi soruda tartıþmalar halen devam ediyor.

Türkiye ulus-devletinin tarihsel öncülü Osmanlı İmparatorluðu'dur ancak 'devlet aklı' Osmanlı ile Cumhuriyet döneminin iliþkisini vurgularken, kimi zaman eski dönemlerin 'þanlı sayfalarını' öne çıkarır, kimi zaman ise yakın dönemde yaþananları sessizlikle geçiþtirir ve resmi anlatıyı tabular üzerine inþa eder. Bu öylesine çok katmanlı bir iliþkidir ki, 'devlet aklı' tabulaþtırdıðı konularda bazen de yapılanlara sahip çıkan bir tavrı benimser. Devlet Aklı ve 1915'te Ömer Turan ve Güven Gürkan Öztan, bir yandan tehcirin dayattıðı gündem sürekliliðine resmi düzlemde inþa edilen 'Ermeni Meselesi' anlatısı ile yanıt verildiðini iddia ediyorlar. Diðer yandan devlet aklı adına konuþan aktörlerin hamle repertuarlarını inceliyorlar. Devlet Aklı ve 1915, Mütareke, erken Cumhuriyet, Soðuk Savaþ dönemlerinden geçerek, günümüze aktarılan inkârda ortaklaþma tavrının titiz bir incelemesini sunuyor.