Beschreibung

'Modern Türk tiyatrosunun kurucusu' Muhsin Ertuðrul, dönemin 'tiyatro mabetleri' olarak gördüðü Almanya, Fransa, İsveç, ABD gibi birçok ülkeye araþtırma gezileri yapmıþ, buralarda gördüklerini de gazete ve dergilere yazmıþtır. Ama 'tiyatro sanatının en yüksek mertebesi'nde olduðunu düþündüðü Sovyet Rusya'ya 1925 ve 1934'te yaptıðı ziyaretlerin ve oradan yazdıklarının yeri ayrıdır. Zira bu metinlerde Sovyet sanatçılarının tiyatro ve sinema alanına getirdikleri yenilikleri anlatmakla kalmaz, oradaki büyük inkılabın müzikten gündelik hayata, tarımdan eðitime hayatın her alanındaki yansımalarını, sıradan 'amele'lerin radikal dönüþümünü de coþkuyla kayda geçirir.

Moskova'nın bütün sinema ve tiyatrolarına, kütüphane, müze, konser ve opera salonlarına kolayca girer. 'Tamir ve badana hastalıðı'na yakalanmıþ Moskova'da en çok amele sınıfının þimdiye kadar her yerde dıþlandıðı yüksek sanatla buluþmasının örneklerine hayranlık beyan eder: Tiyatro fuayelerinde þık aktrislerle beraber çay içen iþçi kızları, sergi salonlarını gezen 'tabur tabur' köylü ve iþçiyi, temiz ve þık sade kıyafetleriyle tiyatro salonlarını dolduran ameleleri, tıklım tıklım dolu kütüphaneleri, iþçi üniversitelerini ballandırarak ve gıptayla anlatır. 'Buraya geldiðim günden beri nereye gittim ve ne gördümse hepsinin karþısında aczimizi ve cehlimizi hatırlayarak göðüs geçirmekten zevk-yab olmaya vakit bulamadım. Ah ne geriyiz, ne geriyiz…' diye yakınarak Türkiye'nin 'medeniyet' arayıþında 'kör deðneðini beller gibi' yalnız Batı'yı deðil Sovyetler Birliði'ni de model alması gerektiðine iþaret eder.

Nergis Ertürk kitaba yazdıðı güzel sunuþta özellikle hem Muhsin Ertuðrul'un dinin yerine geçecek yeni bir ahlak ve maneviyat arayıþını ve bu arayıþın kilit önemdeki parçası olarak sanat ve tiyatro anlayıþını ayrıntılı olarak anlatıyor hem de Ertuðrul'un bu ilginç metinlerini 'SSCB'den Dönüþ' adı verilen seyahatname alt türünün örnekleriyle, özellikle Benjamin'in Moskova Günlüðü'yle birlikte okuyor.

#izler #cumhuriyetdönemi #gazeteyazıları #moskova #tiyatro #sinema