Beschreibung

Gerek ilk öykü kitabı Manþ Ötesi'ndeki "Ses Karıþması" baþlıklı hikâyenin kahramanı Leonard Verity adlı besteci gerekse bir sonraki öykü derlemesi olan Limon Masası'nda yer alan "Sessizlik" baþlıklı hikâyenin kahramanı Finli müzisyen Jean Sibelius, Julian Barnes'ın müzik sanatına yapıtlarında "sanatçılık sorunsalı" açısından aðırlıklı bir yer verdiðinin iþareti olarak deðerlendirilebilir. Sanatçının, sanatını yaþamda hangi bedelleri ödeyerek ortaya koyduðu, baþka türlü bir yaþam yolu seçerek de aynı yapıtların verilip verilemeyeceði, geleceðin yargısının sanatçı için gerçek anlamda bir þey ifade edip etmediði bütün bu çalıþmaların ana izleðini oluþturur.


Julian Barnes bu kez karþımıza, ünlü Rus besteci Dimitri Þostakoviç'in fırtınalı hayatı ve sanatı üzerine olan bir anlatıyla çıkıyor: Zamanın Gürültüsü baþlıklı romanında, yenilikçi yapıtları Sovyet Rusya dönemi rejiminin baskıcı cenderesinde þiddetli saldırılara uðramıþ, sanat anlayıþını ideolojik baðnazlıða karþı içten içe savunmuþ, ne var ki Beþinci Senfoni'sinin uyandırdıðı yankılarda görüleceði üzere, rejimle zaman zaman görünüþte "uzlaþmalara" girmek zorunda kalmıþ Þostakoviç'in yoðun bir iç sorgulamayla geçen hayatını ve sanatını ele alıyor. Barnes, metni "üçlü" bir bölümleme üzerine inþa ederken ("Sahanlıkta", "Uçakta" ve "Arabada") anlatının üç ana figürünü de gene bir Þüçlü" yapı kurarak oluþturmuþ ("Dinleyen", "Anımsayan" ve "İçen"). Leitmotif olarak kullanılan Rus atasözleriyle, bestecinin "artık yıl" takıntısıyla, hem fars hem de trajedi olabilen yazgı anlayıþıyla, annesi ve hayatına giren kadınlarla, çeþit çeþit matrak müzisyen anekdotuyla, onu sürekli halk sanatının "doðru" yoluna çaðırmıþ olan "Büyük Önder" Stalin imgesi ve daha nice çarpıcı öðeyle örülü olan metin, okura eþsiz bir okuma tadı sunuyor.


Dimitri Þostakoviç'in saptamasını öyleyse kendimize bir kez daha soralım: Gerçekten de, "Zamanın gürültüsü üzerinde duyulan Tarih'in fısıltısı mıdır Sanat?" Eðer böyleyse, "Zamanın gürültüsüne karþı ne çıkarılabilir?"